Obrzęk limfatyczny to przewlekła choroba układu limfatycznego, trwająca całe życie. Jej istotą jest utrudnienie odpływu chłonki z naczyń limfatycznych. Najbardziej widocznym objawem obrzęku limfatycznego jest opuchlizna kończyn górnych lub dolnych, czasami gromadząca nawet 2-3 litry płynu w jednej kończynie W naszej klinice najczęściej spotykamy pacjentów, którzy rozwinęli obrzęk limfatyczny w wyniku powikłań chirurgicznych związanych z operacyjnym leczeniem nowotworów piersi bądź układu rozrodczego. Do typowych operacji łączących się z podniesionym ryzykiem obrzęku limfatycznego należy mastektomia, szczególnie gdy łączy się ona z biopsją węzłów chłonnych. Na szczęście obecna medycyna może zaoferować procedury, które mogą zaradzić rozwojowi zaawansowanej choroby, a nawet ja uleczyć.
Przyczyny obrzęku limfatycznego
Główną przyczyną obrzęku limfatycznego jest uszkodzenie układu limfatycznego, wrodzona wada lub brak naczyń limfatycznych lub węzłów chłonnych. Fizjologicznie, płyn limfatyczny jest wytwarzany w sposób naturalny przy zmianie ciśnienia, które występuje, gdy naczynia krwionośne zwężają się do mniejszych naczyń wzdłuż ramion i nóg, naturalnie przechodząc w naczynia kapilarne tętnicze o wyższym ciśnieniu i potem przekształcając się w małe i większe naczynia żylne o niskim ciśnieniu. Płyn limfatyczny (chłonka) naturalnie wyciekający z tych naczyń, „wypychany” przez różnice ciśnienia, normalnie jest wychwytywany przez naczynia limfatyczne i odprowadzany wzdłuż ramienia czy nogi do systemu żylnego w klatce piersiowej. Drenujące naczynia limfatyczne przechodzą przez niewielkie węzły chłonne, które działają jak stacje filtracyjne wypełnione białymi krwinkami. Gdy płyn dotrze do klatki piersiowej, spłynie z powrotem do większych naczyń krwionośnych i wprowadzony zostanie do krwioobiegu. Jeśli na drodze powracającego płynu limfatycznego znajdzie się przeszkoda, taka jak po chirurgiczna blizna, chłonka zaczyna rozprzestrzeniać się do otaczających tkanek powodując obrzęk.
Obrzęk limfatyczny a leczenie chirurgiczne
Nabyty obrzęk limfatyczny może powstać w wyniku chirurgicznego leczenia nowotworu złośliwego i węzłów chłonnych, do których drenować mogą komórki rakowe. Chociaż jest to zabieg potencjalnie ratujące zdrowie osoby chorej na nowotwór, usuniecie węzłów chłonnych może w niezamierzony sposób zablokować drogi drenażu chłonki, co powoduje pojawienie się obrzęku.
Radioterapia, jako częsta metoda w leczeniu raka, również mogą powodować uszkodzenia układu limfatycznego. W dobie obecnego postępu medycyny, możliwa jest dziś operacja chirurgiczna, w trakcie której odtworzona zostaje droga drenażu chłonki uprzednio uszkodzonej w trakcie operacji nowotworowej. Do interwencji takich należą pomosty limfatyczno- żylne. Zespolenie limfatyczno-żylne jest procedura skomplikowana i wymaga specjalnych umiejętności chirurgicznych obejmujących swobodę operowania na mikro-naczyniach pod mikroskopem. Pomyślne rezultaty takiej interwencji obserwowane są u osób ze wczesnymi obrzękami, jako że chroniczny obrzęk prowadzi do zwłóknienia naczyń sprawiając, że choroba staje się przewlekła. Ponad to, zalegający płyn chłonki stymuluje do wzrostu komórki tłuszczowej przyczyniając się do zwiększenia rozmiaru kończyny przez nadmiar tkanki tłuszczowej. Dlatego wiec jest bardzo istotnym, by leczenie obrzęków limfatycznych wprowadzić zaraz po zdiagnozowaniu dolegliwości, by zapobiec długoletnim konsekwencjom.
Możliwości leczenia
Chociaż ta choroba jest rzadko w pełni uleczalna, istnieje kilka możliwości leczenia, które mogą zminimalizować dotkliwość obrzęku limfatycznego. Jednym z takich zabiegów jest pomostowanie limfatyczno-żylne, które polega na ponownym połączeniu naczyń chłonnych z naczyniami krwionośnymi, aby umożliwić odpływ płynu limfatycznego z kończyn. Do tej procedury wykorzystuje się specjalny skaner, który umożliwia wizualizację naczyń i służy do mapowania naczyń limfatycznych na skórze przed wykonaniem jakichkolwiek nacięć.
Co więcej, nacięcia mają rozmiar około półtora centymetra, dzięki czemu blizny są minimalne. Niewielu chirurgów plastycznych jest przeszkolonych w zakresie mikrochirurgii do przeprowadzania tych zabiegów. Dr Timek posiada umiejętności do prowadzenia takich operacji. W późniejszych stadiach obrzęku limfatycznego liposukcja może być zalecaną opcją w celu usunięcia tkanki tłuszczowej, która się utworzyła na podstawie długotrwałego obrzęku limfatycznego.
– Ewa Timek, MD
Opieka pozabiegowa
AT ADVANCED PLASTIC SURGERY
Jeśli właśnie przeszedłeś radioterapię lub leczenie operacyjne nowotworu złośliwego, kluczem do zapobiegania obrzęku limfatycznego będzie utrzymanie kończyny górnej lub dolnej uniesionej wysoko (nad sercem), ponieważ promuje to przepływ płynu limfatycznego w dół. Powstrzymaj się również od noszenia obcisłych ubrań, które potencjalnie mogą blokować naturalny przepływ chłonki. W przypadku opuchnięcia związanego z obrzękiem limfatycznym należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem w celu umówienia wizyty i ewentualnych badań diagnostycznych, takich jak limfoscyntygrafia lub rezonans magnetyczny. Noszenie odzieży uciskowej, bandaży jest również polecane, ponieważ wspomagają przepływ płynu i zapobiegają jego gromadzeniu się. Zaleca się również umiarkowane ćwiczenia, aby wzmocnić organizm i promować proces gojenia.
Pełna nadziei przyszłość
Obrzęk limfatyczny może być konsekwencją terapii przeciwnowotworowej i może wpłynąć na obniżenie dobrego samopoczucia pacjenta. Ważne jest także, aby w planie leczenia zachować pozytywne nastawienie, koncentrując się na rozwiązaniach i sposobach leczenia problemu. Dr Timek i personel kliniki zajmą się wszystkimi twoimi obawami, w sposób kompetentny skierują cię w stronę najlepszych opcji terapeutycznych i zapewnią wsparcie emocjonalne przez cały czas.
Patient Resources
Advanced Plastic Surgery
We’re here to help, with a number of patient resources designed to make your experience as comfortable as possible. Read through the materials below, and don’t hesitate to reach out.